Dieta w chorobach tarczycy

Omlet kakaowy z sosem czekoladowym, orzechami pekan i świeżą pomarańczą, udekorowany żółtkiem jajka
Smaczny omlet kakaowy z pomarańczą, orzechami i żółtkiem

Dieta w chorobach tarczycy – wiele chorób wymaga stosowania specjalnej diety, a tym szczególniej schorzenia układu endokrynnego, do których zaliczamy choroby tarczycy. Właśnie dieta pomaga łatwiej znosić związane z nimi dolegliwości i zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań. Do najczęstszych chorób tarczycy zaliczamy jej niedoczynność i przewlekłe zapalenie gruczołu, znane szerzej jako choroba Hashimoto. Choć mechanizm ich rozwoju jest inny, zalecenia żywieniowe są podobne i bazują na pewnych kluczowych składnikach. Na co zwracać uwagę przy komponowaniu diety wspierającej zdrowie tarczycy? Dowiedz się z naszego materiału!

Dieta w chorobie Hashimoto 

Najistotniejsza rzecz przy Hashimoto to wyeliminowanie z diety produktów wywołujących stany zapalne i reakcje autoimmunologiczne. Istotna jest także odbudowa mikroflory jelitowej, która jest szczególnie narażona przy wszelkich schorzeniach, w których organizm atakuje swoje własne komórki.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na częstotliwość przyjmowania pokarmów. Żeby nadmiernie nie obciążać układu pokarmowego i bez tego osłabionego chorobą, warto przyjmować niewielkie posiłki. Zamiast trzech dużych – lepiej dostarczać sobie niewielkich porcji jedzenia w regularnych, trzygodzinnych odstępach. W taki sposób odciążamy układ pokarmowy i pozwalamy substancjom odżywczym powoli się wchłonąć.

Dieta przy Hashimoto nie nakłada na chorujących żadnych surowych restrykcji. Wręcz przeciwnie – należy dbać o jak największą różnorodność, żeby zapewnić sobie dostęp do wszystkich witamin i minerałów. Pewne produkty lepiej jednak ograniczyć, inne znów spożywać w większych ilościach. Omówimy je w dalszej części artykułu.

Dieta przy niedoczynności tarczycy

Leczenie niedoczynności tarczycy często obejmuje przyjmowanie farmaceutyków zastępujących hormony normalnie wydzielane przez gruczoł tarczycy. Stosowanie się do zaleceń żywieniowych nie wyleczy nas z niedoczynności, ale pomoże kontrolować stan zdrowia na kilku płaszczyznach. Po pierwsze wdrożenie odpowiedniej diety wesprze funkcje tarczycy. Pomocne w tym będą produkty zawierając jod, cynk i selen.

Właściwa dieta zniweluje też objawy niedoczynności tarczycy. Niektóre produkty potrafią skutecznie zaburzyć jej normalne funkcjonowanie, dlatego ich wyłączenie z jadłospisu poprawi samopoczucie i zmniejszy intensywność objawów chorobowych. Wreszcie przyjmowane pokarmy mają wpływ na wchłanianie leków przyjmowanych w przebiegu choroby. Niektóre pokarmy mogą poprawiać, inne znów zaburzać proces wchłaniania leków, jak i usprawniać lub pogarszać pracę tarczycy. Na jakie produkty należy zwrócić uwagę przy układaniu diety? Jakie składniki są kluczowe?

Grillowany dorsz z makaronem, marchewką i świeżymi ziołami, podany z cytryną - Dieta w chorobach tarczycy
Smaczne połączenie grillowanego dorsza z makaronem, idealne na zdrowy obiad.

Pięć składników niezbędnych w chorobach tarczycy - dieta w chorobach tarczycy

Tych pięć składników to jod, selen, cynk, żelazo i białko. O nich wszystkich po kolei.

Jod

Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do produkcji hormonów tarczycy. Organizm nie jest w stanie syntetyzować go samodzielnie, dlatego konieczne jest regularne uzupełnianie jego zapasu. Długotrwały i znaczący deficyt jodu może stać się przyczyną powstania wola, czyli powiększenia gruczołu tarczycy. Najprzyjemniejszym sposobem na uzupełnianie jodu są oczywiście spacery brzegiem morza i morskie kąpiele, ale nie każda z nas oddycha na co dzień nadbałtyckim powietrzem, dlatego w większości przypadków musimy go pobierać z jedzeniem. Najbogatsze w jod są produkty pozyskiwane z mórz, czyli ryby i owoce morza. 

Selen

Selen umożliwia prawidłowy metabolizm jodu, poza tym wykazuje działanie przeciwutleniające. Badania wykazały, że dbanie o prawidłowy poziom selenu w organizmie pomaga zapobiegać chorobom gruczołu tarczycy, wzmacniać odporność i ogólny stan zdrowia. Dodatkowo, selen przyczynia się do obniżenia poziomu tzw. autoprzeciwciał (anty-TPO), wytwarzanych przez układ immunologiczny w przebiegu choroby Hashimoto. Najbogatszym źródłem selenu są podroby, mięso, ryby i owoce morza.

Cynk

Jedno z badań wykazało, że odpowiednia podaż cynku, zwłaszcza w połączeniu z selenem, pomaga zwiększyć poziom hormonów tarczycy. Podobnie jak selen, cynk jest składnikiem enzymów niezbędnych do przekształcenia nieaktywnej tyroksyny (T4) w aktywną trójjodotyroninę (T3). Aby zapobiec niedoborom cynku, sięgajmy po chude mięso, wątróbkę, pestki dyni i nasiona lnu, a także orzechy, grzyby i… ostrygi! Te ostatnie zawierają rekordową jego ilość.

Żelazo

Aby umożliwić syntezę hormonów tarczycy, jod musi zostać utleniony, a do tego niezbędne jest żelazo. Do najlepszych jego źródeł należą podroby i mięso, ale też warzywa strączkowe, nasiona lnu i otręby pszenne. Gdy sięgamy po żelazo, zwłaszcza to pochodzenia roślinnego, wspomóżmy jego przyswajanie, wzbogacając danie o witaminę C. Wchłanianie żelaza ułatwiają też związki siarki, które znajdziemy w cebuli i czosnku.

Pyszny czekoladowy budyń przygotowany z kaszy jaglanej, udekorowany kawałkami banana i posypany kakao
Zdrowy i pyszny deser – czekoladowy budyń z kaszy jaglanej z dodatkiem bananów i kakao

Białko - dieta w chorobach tarczycy

Poza tym, że niezbędne do syntezy hormonów tarczycy, białko pełni funkcję środka transportu, który rozprowadza je po organizmie. Produkty białkowe zawsze powinny zajmować jedną czwartą naszego talerza. Do najlepszych jego źródeł zaliczamy mięso i ryby, sery dojrzewające, twarogi, rośliny strączkowe, orzechy i ziarna zbóż.

Jakich produktów należy unikać - dieta w chorobach tarczycy

Niektóre produkty zawierają związki, które upośledzają wchłanianie jodu, co nie oznacza jednak, że musimy je całkowicie wyeliminować z diety. Dotyczy to warzyw kapustnych, które ze względu na niedobór jodu powinny ograniczyć osoby chorujące na niedoczynność tarczycy. Pod wpływem obróbki termicznej związki goitrogenne odpowiedzialne za hamowanie wchłaniania jodu ulegają rozpadowi, dlatego w postaci ugotowanej warzywa kapustne nadal mogą być spożywane przez osoby chore.

Inaczej mają się sprawy z soją. To jeden z pokarmów wolotwórczych, którego spożycie powinno być maksymalnie ograniczone przez osoby cierpiące na Hashimoto i niedoczynność tarczycy. Zawarte w soi izoflawony hamują aktywność enzymu, który uczestniczy w produkcji hormonów tarczycy. W odróżnieniu od goitrogenów zawartych w warzywach kapustnych izoflawony nie ulegają rozpadowi w czasie gotowania, dlatego obróbka termiczna nie jest sposobem na ich dezaktywację. Soja może też pogarszać wchłanianie syntetycznych hormonów tarczycy, dlatego po ich przyjęciu poczekajmy co najmniej cztery godziny, zanim sięgniemy po tofu czy napój sojowy.

A co glutenem? Czy teza o konieczności wykluczenia większości produktów zbożowych z diety jest uzasadniona? W przypadku chorej tarczycy warto wykonać badania laboratoryjne, by upewnić się, że produkty zbożowe nam nie szkodzą. Jeśli badania nie potwierdzą choroby, dieta bezglutenowa nie jest konieczna.

Zachęcam do przeczytania innych atykułów o dietach:

Dieta wegańska

Dieta według grupy krwii

Insulinooporność i PCOS

Kanapka z wędzoną makrelą, ogórkiem kiszonym i koperkiem na pełnoziarnistym chlebie, udekorowana orzechami - Dieta w chorobach tarczycy
Prosta i zdrowa kanapka z wędzoną makrelą i ogórkiem kiszonym – idealna na szybki i pożywny posiłek

Źródła:

https://akuna.pl/aktualnosci/43/cynk-i-selen-para-doskonala

Cabot S.: Leczenie chorób tarczycy holistyczne metody poprawy pracy tarczycy. Warszawa, MADA, 2009

Wentz I.: HASHIMOTO. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie, Wydawnictwo Otwarte, 2017.